WILCO : COUSIN

  1. Infinite Surprise
  2. Ten Dead
  3. Levee
  4. Evicted
  5. Sunlight Ends
  6. A Bowl And A Pudding
  7. Cousin
  8. Pittsburgh
  9. Soldier Child
  10. Meant To Be

Label : dBpm Records

Release Date : September 29, 2023

Length : 42:49

Review (AllMusic) : Wilco are a band who thrive on self-sufficiency - they have their own recording studio, they run their own record label, and they're unusually hands-on in terms of ticketing, merch, and outreach to their fans. They've figured out how to do most of the big stuff themselves, and they like it that way. Not surprisingly, from 2007's Sky Blue Sky onward, they've also produced their own albums. 2023's Cousin represents a genuine shift for the band as they've ceded some control over their recording process for a change. Wilco invited expressive pop experimentalist Cate Le Bon to produce the sessions and sit in on keyboards, and it's a collaboration that flatters all parties involved. More than any other album in their catalog, Cousin recalls 2002's Yankee Hotel Foxtrot in its sturdy yet graceful melodies and the way they've dressed up the performances with clouds of carefully manicured noise (as in the opener "Infinite Surprise") and artful soundscapes (the ominous last act of "Ten Dead"), though never so much that the musicians are struggling for attention on their own album. Cousin never sounds like they're aiming to re-create YHF, but Le Bon adds a sense of adventure and an outsider's perspective that recalls what Jay Bennett brought to the group before his failings began to outweigh his strengths. Le Bon's ideas never threaten to dominate the music - if anything, Cousin is a superb ensemble work from Wilco, with the various instrumental flavors combining to make a seamless whole, and while one might miss the wild card guitar soloing from Nels Cline (who is relatively subdued but in excellent form), this music is a reminder of just how good and keenly telepathic a band can become if they stick together long enough, and after nearly 20 years together, these players know how to make the whole more than the sum of the parts. Wilco fans have doubtless gotten used to hearing Jeff Tweedy's moody side by now, on Cousin he makes the most of his sadness on the heartsick "Evicted," the battle between numbness and rage in "Ten Dead," and the despairing uncertainty of "Pittsburgh." (And he does find some room for hope in "Meant to Be" and the title cut, a subtle embrace of the chosen family.) Wilco never quite pulls out all the stops and rocks on this album, and it's hard to imagine any of these songs immediately becoming crowd favorites, but as a carefully considered mood piece, Cousin is a powerful, affecting work that once again shows how many great things Wilco can do - and how well they respond to the right kind of creative direction.

Review (Pitchfork) : There are protest songs that rage with righteous fury. Then there are protest songs that simply gesture at the headlines, powerless and numb. “Ten Dead,” a glassy-eyed track on Wilco’s Cousin, is the latter. Counting up the casualties, Jeff Tweedy decries the normalization of mass shootings: “Turn on the radio, this is what they said/No more, no more, no more than ten dead,” he murmurs as Nels Cline’s nimble jazz chords surround and console him. Tweedy sounds more weary than outraged (“Ten more, 11 more/What’s one more to me?”) as a dust cloud of guitars commandeers the final minute. Isn’t that the point, though? It’s hard not to feel more weary than outraged when hearing about another massacre. The song, to its credit, indicts its own shrug. This is Wilco in their 30th year: more overtly political than ever—recall the double entendre of last year’s long-winded Cruel Country, with its patriot-baiting title track—yet musically more introverted. Channeling weariness is what Wilco do best these days, and on the refreshingly compact, fitfully surprising Cousin, weariness and uncertainty abound, elicited by violence, family (“Cousin”), and interpersonal relationships (“A Bowl and a Pudding”). After flirting with a youthful twang on Cruel Country, Tweedy scarcely raises his voice above a concerned hum. It’s a muted album about searching for connection amid decay, though it flickers to life on several tunes that hint at the controlled chaos of the much-mythologized Yankee Hotel Foxtrot/A Ghost Is Born era. Much as those albums benefited from the input of an experimental interlocutor (the great Jim O’Rourke), this one shakes up Wilco’s inner circle with outside producer Cate Le Bon, the Welsh songwriter, who squeezes some blood and guts out of these arrangements: the turbulent build-up in “Ten Dead,” the splattery organ groans that enhance the dirge-like “Pittsburgh.” During the recording process, Le Bon favored multitrack complexity over the live-in-the-studio approach of Cruel Country and encouraged the band to take more risks. That comes through on opener “Infinite Surprise,” which instantly feels like the most daring Wilco track this side of “Art of Almost.” Tweedy’s mantra-like repetitions (“It’s good to be alive/It’s good to know we die”) pair well with an ever-mutating symphony of synth shards and deconstructed guitar. As on many of Wilco’s best songs, Tweedy sounds like he’s reaching for stability in a storm and it keeps slipping just out of reach. WATCH Japanese Breakfast & Jeff Tweedy - "Jesus, Etc." | Pitchfork Music Festival 2022. A small bummer, then, that little else on Cousin summons that tension. The album’s middle stretch settles into an amiable midtempo blur. “Levee” and “Evicted” chug along on autumnal minor chords and climate dread, but it’s hard to imagine anyone but the realest Wilco heads differentiating them from listless deep cuts on Schmilco or Cruel Country. “Sunlight Ends” delivers one of Tweedy’s more oblique love songs, but its twinkling folktronica never quite lifts off. The lovely “A Bowl and a Pudding” spins a brooding variation on the undulating arpeggios of “Muzzle of Bees,” while the title track finally summons some jagged edges and post-punk vigor. “The dead awake in waves!” Tweedy repeats at the song’s snarling finish. Remarkably, Cousin is the fifth Wilco album since 2015’s Star Wars, an eight-year stretch during which Tweedy has also released four solo albums and three books. The guy is prolific. Since writing his memoir Let’s Go (So We Can Get Back), he has sometimes activated a more diaristic, literal approach to songwriting. This resulted in the stirring, grief-informed songs of 2018’s Warm, but can also yield exercises in banality. In “Levee,” lyrics like “I love to take my meds/Like my doctor said/But I worry/If I shouldn’t instead” hang there awkwardly, absent any conclusive revelation or melodic momentum. If the inaction of “Ten Dead” served a grim message, this just feels passive. Cousin isn’t a sister album to Cruel Country, but would it be too on the nose to call it a cousin album? Both peer out at a country infected with hypocrisy and moral rot. This is the album Wilco was working on in 2019, before the band decided to shift gears during the pandemic and make the country record instead. In interviews promoting the latter last year, Tweedy teased the existence of Cousin: “It’s pretty sculpted art pop,” he told Aquarium Drunkard. “It’s alien. The songs are alien shapes.” If Cousin falls short of that tantalizing description, that’s all right. It’s the first Wilco album in years to activate, in fits and starts, the band’s long-dormant experimental gene; the first one in years where the songwriting feels as guided by the production as vice versa. It’s a reminder that, as much as Wilco have become known for longevity and sturdy perseverance, the group’s creative restlessness remains their calling card.

Review (Humo) : Er horen grote woorden bij ‘Cousin’, de dertiende van Wilco. Dat het hun meest gedurfde plaat tot nog toe zou zijn, dat ze dankzij de samenwerking met Cate Le Bon compleet nieuwe wegen bewandelen, en dat fans van het eerste uur misschien even de wenkbrauwen zullen fronsen. Eerlijk: ik, fan van het eerste uur, hoor niks nieuws. De wenkbrauwen fronsen doe ik wel. Feit is dat Wilco altijd al geëxperimenteerd heeft, en op hun beste platen dat experiment innig wist te verzoenen met traditie. ‘Cousin’ is vlees noch vis. Te weinig experiment, niet genoeg traditie. Mis onze goede journalistiek niet Wil je elke week de Muziek- & Festival nieuwsbrief van Humo ontvangen via e-mail? Jouw e-mailadres Ja! Ik wil de nieuwsbrief Wilco-platen laten zich doorgaans afmeten aan de kwaliteit van de openingszin. Leg ‘I am an American aquarium drinker / I assassin down the avenue’ van meesterwerk ‘Yankee Hotel Foxtrot’ naast ‘Staring at your life / There’s nothing there to see’ van ‘Cousin’ en je weet het zo ongeveer wel. ’t Is niet de banaliteit van de zin die stoort, wel dat hij door de muziek niet tot wereldwijsheid wordt verheven (‘Maybe the sun will shine today / The clouds will blow away’ van ‘Sky Blue Sky’ mag als tegenvoorbeeld dienen). Dat het doordeweekse countryoefeningetje ‘Evicted’ de leadsingle was, was ook al een veeg teken. Dat zo’n oefening niet doordeweeks hoeft te zijn, bewijzen ze met afsluiter ‘Meant to Be’, en dat experiment hun zaak anno 2023 nog altijd kan dienen met ‘Pittsburgh’. Wilco: grote groep. ‘Cousin’: middelmatige plaat.

Review (Dansende Beren) : Het is nooit een eenvoudige taak om na zoveel jaren iets nieuws op tafel te brengen, maar met de hulp van de eigenzinnige Welshe producer en singer-songwriter Cate Le Bon, die een frisse kijk heeft op wat zijn geluid zou kunnen zijn, waagt Wilco zich in onbekende wateren voor zijn dertiende studioalbum. Cousin is een gedurfde en vernieuwende stap voor de band, die bijna drie decennia lang het muzikale landschap heeft beďnvloed. Onder begeleiding van Le Bon krijgen de melancholische, poëtische instincten van Jeff Tweedy een nieuw leven, maar klinkt de band ook vernieuwend en verjongd. Om een neef te zijn, is om vertrouwd en toch losgekoppeld te zijn, om een plaats tussenin te bezetten. Net zoals de titel weerspiegelt, doet ook het geluid van Cousin dat. Het album is onmiskenbaar Wilco, maar slechts vaag verwant aan de kant van de familie die hun eerdere platen heeft voortgebracht. Tweedy beschouwt zichzelf als ‘een neef van de wereld’, en gevoelens van gespannen relaties en verlangen worden weerspiegeld in de productie, die zich verheugt in stugge en losgekoppelde tonen. Wilco opent het album met een troebele golf van gitaren voordat Tweedy opduikt uit de mist. Gedurende de rest van “Infinite Surprise” worden de bandleden heen en weer geslingerd tussen rustige wateren en tintelende golven van dissonantie. Het lied bevat een van de beste en meest gedurfde akkoordprogressies van Wilco, die uitmondt in een kakofonische; destructieve climax in slechts het eerste nummer van het album. Terwijl de storm langzaam wegebt, worden de terugtrekkende golven onderbroken door een knetterende kabel die tegen de vingertoppen zoemt en wat klinkt als vuurwerk in de magnetron. Hoewel Tweedy zich na Yankee Hotel Foxtrot enigszins heeft teruggetrokken van sommige experimenten, is het niet onwaarschijnlijk dat de drang om zijn kleine folkliedjes een randje te geven nooit helemaal verdwenen is. Gedurende Cousin gooit hij voortdurend akkoorden aan het einde van progressies die het gordijn opzij trekken en de kwetsbare kant van zijn nummers blootleggen. “Ten Dead” komt in eerste instantie niet zo intens over als het eindigt, en dat is juist wat het zo cathartisch maakt. Als het ons niet aan het begin vastheeft, dan zal het ons tegen het einde zeker bij de strot grijpen. Jeff Tweedy en zijn collega’s hebben zeker een talent voor het vreemde en verwarrende geluiden. Muren van perfecte ruis onderbreken het akoestische begin van “Pittsburgh”. Een groot deel van het album volgt een vergelijkbare formule. Het meestal onstuimige drumwerk van Glenn Kotche wordt ingeperkt, slechts af en toe toegestaan om los te breken. Dynamische hoogtepunten komen zelden voor, maar dragen meer gewicht vanwege hun zeldzaamheid – overgangsmomenten die normaal gesproken gevuld zouden zijn met levendige riffs of weelderige jams worden nu gekleurd door broeierige, sonische baden. Optimistische momenten gaan voorbij in vluchtige flitsen, terwijl verlangen de ruimte ertussen vult. Een groot deel van het album is gewijd aan het opbouwen van spanning, een langzame klim naar de indrukwekkende climax van het titelnummer. “Cousin” is een gespannen heen en weer van identiteitsvervaging; ‘When your red lines / Get crossed with mine / I object to you’, zingt Tweedy terwijl het nummer om hem heen verandert. Deze spanning is het perfecte tooncentrum voor het album, precies op het snijpunt van vertrouwdheid, grievendheid, conflict en voorzichtige hoop: ‘You’re my cousin / My cousin / I’m You.’ Na de cathartische ontlading van “Cousin” en “Pittsburgh” keren een voorzichtige lichtheid en hoop terug voor de laatste twee nummers. Wilco flirt heel de tijd met de duisternis op Cousin, maar weet steeds op tijd terug te keren naar het licht zodat we als luisteraar niet met een zwaar gevoel achterblijven. Ook de solo van Nels Cline in “Soldier Child” neigt naar die donkerdere kant, maar het levert een van de mooiste muzikale momenten van het album op. Cousin is duidelijk bedoeld om in zijn geheel te worden beluisterd; zonder de helderheid van de finale zou het album al te somber aanvoelen. In plaats daarvan laat Tweedy ons, na een worsteling met eenzaamheid en onthechting, achter met deze dosis optimisme in de afsluiter “Meant to Be”: ‘Holding our hearts closer together / Keeping to ourselves an empty sea / So we can believe / Our love is meant to be.’ Het is wat Wilco al bijna dertig jaar doet; de vinger op de pijnlijke wonde leggen en in ons oor fluisteren dat alles wel goed komt. Wilco heeft vele jaren gewerkt om het vertrouwen van zijn luisteraars te verdienen en met Cousin verzilvert het dat vertrouwen. De band heeft het hart van zijn geluid niet verloren, maar toont het in een nieuw licht. Als het vorige jaar uitgebrachte Cruel Country een knipoog was naar de country-roots, dan is Cousin een vertrek van die oorsprongen ten gunste van nieuwe sonische oorden.