VREEMDE KOSTGANGERS : MIST

1. Mist
2. De Liefde Kent Geen Tijd
3. Bladzij Na Bladzij
4. Ik Weet het Niet
5. Ik Speel Gitaar
6. Hoe Meer Ik Dichterbij Kom
7. Niet Wederzijds
8. Luie Liefde
9. Het Einde van Misschien
10. Fender Strat
11. Tijd Tekort
12. Lippen
13. Zeg Me

Label : Excelsior

Length : 50:14

Release Date : March 17, 2023

Review (Dansende Beren) : ‘Een waardig slotakkoord voor een illuster trio’, zo omschrijft Boudewijn de Groot Mist. Daar heeft de eminence grise geen woord van gelogen. Samen met George Kooymans en wijlen Henny Vrienten is het album een laatste, grote buiging, van drie van de meest invloedrijke Nederlandse muzikanten aan hun publiek. Niet het gewilde afscheid, maar een afscheid dat werd opgedrongen door het onvermijdelijke. Desondanks is het album er toch gekomen en dat is een cadeau voor iedereen die de Nederlandstalige muziek eert. In liefdevolle herinnering aan Henny zo staat op de hoes. In een documentaire vertelde Henny Vrienten aan de verslaggever van dienst dat hij over bijna alles wel een liedje kan maken. ‘Geef mij maar een zin’. En ja hoor, daar zat Henny met zijn gitaar op zijn schoot, de woorden af te tasten en wat akkoorden te zoeken op de gitaar. Niet veel later was daar een miniatuurtje dat met een beetje goede wil zo op een album had kunnen verschijnen. Het was wat hij het liefste deed. Schaven en schuren aan liedjes. Aan de teksten, aan de arrangementen. Of het nu voor Doe Maar was of voor Sesamstraat, waar hij jaren muziek voor schreef, er was altijd ergens in het nummer die typische Vrienten-signatuur te ontdekken. “Tijd Tekort” is zo’n liedje van Vrienten waar alles samenkomt. Het lijkt er op dat hij dit nummer schreef voordat hij wist dat hij ongeneeslijk ziek was. Of wou hij er niet aan toegeven? ‘O ik moet weer even door want ik kom zoveel tijd te kort’, zingt hij. Voor George Kooymans kwam tijdens het opnameproces de pijnlijke melding dat hij lijdt aan de spierziekte ALS. Als gevolg daarvan staat op dit album zijn laatste gitaarsolo op het toepasselijke nummer “Ik Speel Gitaar”, waarvan de muziek werd geschreven door De Groot en de tekst door Jan Rot. Zelf zei Kooymans in een interview met de Volkskrant over zijn solo: ‘Ik hoor de imperfecties, maar toen die erop stond dacht ik: ik reken hem goed’. Achtentachtig gitaren heeft Kooymans leren we van het nummer “Fender Strat”. Op tekst van De Groot zingt Kooymans diep in zijn hart het meest van zijn instrument te houden en dan nog het meest van zijn Fender Strat. Boudewijn de Groot haalt herinneringen op aan een oude liefde middels het nummer “Fire And Rain” van James Taylor. Hij komt er achter dat zij vier maanden daarvoor is overleden. ‘We zijn te oud om jong te sterven, maar te jong om dood te gaan’ zingt De Groot in het refrein op z’n Taylors. Zo staat dit album vol met mijmeringen en liefdesverklaringen. We horen het vakmanschap, de liefde voor muziek en voor elkaar! Want het is echt een album dat ze samen gemaakt hebben. Met Mist hebben de Vreemde Kostgangers hun beste album afgeleverd, zeker met de wetenschap van nu. Met tekstbijdragen van Thé Lau en Jan Rot hebben we hier echt wel te maken met de Champions League van het Nederlandse lied. Sportverslaggever Theo Reitsma zei het in 1988 over het Nederlands voetbal elftal dat Europees kampioen was geworden. Wij zeggen het over de Vreemde Kostgangers: ‘Dit is een goed stel hoor’ en dat is het!

Review (Written In Music) : Het is mooi dat er nog een derde album van Vreemde Kostgangers is gekomen. Onbewust verwachtte je dat het illustere drietal Henny Vrienten, George Kooymans en Boudewijn de Groot nog wel een plaat in zich had, om zo in ieder geval tot een mooi albumtrio te komen. Die verwachting werd echter flink getemperd toen in 2021 eerst naar buiten kwam dat Kooymans de diagnose ALS had gekregen en later het nieuws kwam dat Henny Vrienten vanwege ziekte de afscheidstournee met Doe Maar moest afzeggen. Na maart 2020 traden Vreemde Kostgangers niet meer op. Maar toch, die derde plaat is er wél gekomen. Los van elkaar bleven de drie Kostgangers schrijven in de jaren na 2017, toen de eerste twee albums uitkwamen. George Kooymans nam in 2020 en 2021 zijn zang- en gitaarpartijen op. Toen ging dat nog. In 2022 maakte het trio extra vaart omdat al duidelijk was geworden dat er niet veel tijd meer was. Vrienten opent Mist. Breekbaar, op bescheiden manier meeslepend. De muziek past goed bij de foto op de albumhoes. ‘Bij herfsttij hoort nu eenmaal mist’. Je kunt je richtinggevoel kwijt zijn maar het kan ook troostend zijn. Op het stevigere Ik weet het niet klinkt Vrienten luchtiger. Deze track over de bestendigheid van een relatie doet tekstueel weer wat aan Doe Maar denken. Een lekker orgeltje geeft de muziek extra pit. George Kooymans in het Nederlands bleek zes jaar geleden al een prettige ontdekking. Op De liefde kent geen tijd, met een tekst die Thé Lau in 2014 aanleverde, komt hij weer goed voor de dag. Een stijlvolle, sfeerrijke uptemposong. Vergezeld door basklarinet en piano bezingt Boudewijn de Groot op het ingetogen Bladzij na bladzij een troostrijk fotoalbum, een anker in veranderende tijden. Hij draagt ook het wederom kalme Ik speel gitaar. ‘Het is dag en alle mensen werken, behalve ik, ik speel gitaar’. Als hij doorpakt naar ‘Het is nacht en alle mensen slapen, behalve ik, ik speel gitaar’, gaan de gedachten als vanzelf uit naar Henny Vrientens soundtrack De nacht uit 2006, waar De Groot overigens ook acte de presence gaf. Zo dwarrelen er bij het beluisteren van Mist wel vaker referenties voorbij, referenties die illustreren hoe groot het bereik van deze drie doorgewinterde muzikanten samen is, hoe er onherroepelijk associaties en herinneringen opduiken. Hoe meer ik dichterbij kom, gezongen door Kooymans en al eerder te horen op Boudewijn de Groots Windveren, is stemmige, openhartige dramatiek die je ook op een oudere plaat van Frank Boeijen had kunnen aantreffen. Een reünie van moeder en zoon vol fraaie zang- en pianolijnen. Vrienten relativeert op Niet wederzijds de plek van de mens op aarde. Stenen en wolken, wind en regen, wij zien ze. Zij ons niet. Harmonica en mandoline zijn de subtiele smaakmakers hier. ‘We zijn te oud om jong te sterven maar te jong om dood te gaan’, zingt De Groot op Het einde van misschien. Soms word je echter toch ingehaald door de tijd. De hardste track komt van Kooymans: op Fender Strat geeft hij toe diep in zijn hart toch het meest te houden van zijn gitaar. Op deze stevige rocker met orgel strooit Kooymans met een trits gitaarmerken (hij heeft 88 gitaren) om altijd weer te belanden bij de Fender Strat. Vrientens Tijd tekort van zou in de context van dit album neerslachtig kunnen klinken. Het blijkt echter een opbeurende, speelse song die qua stijl en sfeer net zo goed op een soloalbum van weleer had kunnen staan. Zoveel te doen, zoveel tijd te kort. De jazzy gitaar aan het begin van Kooymans’ Lippen is mooi. De weerbarstige, stevige wending verderop trekt de song weer andere kanten op. Een veelkleurige song over lippen (‘Als lippen konden doden…’) die het album een lekkere duw geeft. Hierna is Zeg me wederom een aanstekelijke, dit keer bluesy, track van Vrienten. Zijn vraagstelling hier is er juist eentje van een mogelijke achterblijver: ‘Zeg me… Als jij er niet meer bent, wat dan?’. Zo ademt Mist zeker niet alleen melancholie en vergankelijkheid maar net zo goed levensvreugde en speelsheid. En binnen de albumtrilogie van Vreemde Kostgangers is het bepaald niet de minste plaat. Henny Vrienten wilde dan ook zeker dat dit album er zou komen. Mist is meer dan een nakomertje; het is een passend vaarwel.

Review (Muziekkrant Oor) : Aan alle moois komt een eind. Bij Vreemde Kostgangers was het echter wel heel abrupt. Eerst maakte corona een voortijdig eind aan hun tournee, vervolgens moest George Kooymans wegens ALS zijn afscheid aankondigen en overleed Henny Vrienten na een kort ziekbed. Tijdens de coronacrisis werkten de drie grootheden uit de Nederpop echter nog aan een nieuw gezamenlijk album. Ze speelden en zongen thuis hun partijen en stuurden die naar Henny Vrienten, die de productie voltooide. Dat Mist alsnog wordt uitgebracht, was de uitdrukkelijke wens van Vrienten. Vergankelijkheid was sowieso al een thema bij de drie pophelden op leeftijd. Mooi wordt die verwoord door George Kooijmans in De Liefde Kent Geen Tijd en Hoe Meer Ik Dichterbij Kom. ‘We zijn te oud om jong te sterven, maar te jong om dood te gaan’, zo vat Boudewijn de Groot in Het Einde Van Misschien het levensgevoel van zijn generatie treffend samen. En waar de een erin berust, verzet de ander zich ertegen tot de laatste snik. ‘Een mens heeft tachtig jaar, maar daar kan ik het niet mee / Om alles af te krijgen, wil ik een eeuw of twee’, zingt Henny Vrienten in het geestige Tijd Tekort. Terugkerend thema op Mist is ook de gitaar, het instrument waarmee ze alle drie ooit hun eerste schreden in de popmuziek zetten. Ik Speel Gitaar zingt De Groot, Kooijmans brengt een lyrische ode aan zijn Fender Strat en in Vrientens Zeg Me zitten prachtige fingerpicking- en slidepartijen. In de nadagen van hun carrières hebben Vrienten, Kooymans en De Groot met Vreemde Kostgangers nog een mooie vorm gevonden om hun melancholie vorm te geven. Jammer dat het nu definitief voorbij is.